12 Tình Huống Kinh Điển Về Kê Khai Bổ Sung Thuế GTGT

Kê khai bổ sung (KKBS) là một nghiệp vụ phức tạp, đòi hỏi sự tỉ mỉ và nắm vững các nguyên tắc về chỉ tiêu 37, 38, và cách xử lý số thuế nộp thừa/thiếu. Bài viết này, Kế Toán Hà Nội tổng hợp 12 tình huống thực tế nhất, được cập nhật với các ví dụ áp dụng vào năm 2025. Giúp bạn tự tin xử lý mọi phát sinh liên quan đến tờ khai thuế GTGT.

Xử lý số thuế GTGT nộp thừa sau kê khai bổ sung

Nguyên tắc: Số thuế GTGT nộp thừa do kê khai bổ sung không được ghi vào chỉ tiêu 38 (số thuế GTGT còn được khấu trừ) của kỳ hiện tại. Khoản này phải được theo dõi ngoài sổ sách (trên bảng Excel chi tiết) để thực hiện bù trừ vào số thuế GTGT phải nộp của kỳ hiện tại hoặc các kỳ tiếp theo.

• VÍ DỤ 2025: Ngày 25/4/2025, bạn kê khai bổ sung tờ khai thuế GTGT tháng 1/2025. Số thuế phải nộp giảm từ 7 triệu xuống 3 triệu, dẫn đến số nộp thừa là 4 triệu.
• → Số nộp thừa 4 triệu này sẽ được bù trừ vào số thuế GTGT phải nộp của kỳ thuế tháng 4/2025. Nếu tháng 4 chưa đủ để bù trừ hết, phần dư (nếu có) sẽ tiếp tục được bù trừ vào các kỳ sau.

Quy tắc lấy chỉ tiêu 22 (VAT khấu trừ chuyển kỳ sau) khi kê khai bổ sung

Nguyên tắc: Khi kê khai bổ sung tờ khai thuế GTGT của một kỳ liền kề, chỉ tiêu 22 (số thuế GTGT còn được khấu trừ chuyển kỳ sau) của kỳ đang bổ sung vẫn phải lấy từ chỉ tiêu 43 của lần kê khai ĐẦU TIÊN của kỳ trước đó, chứ không lấy từ kết quả sau khi đã bổ sung.

• VÍ DỤ 2025: Tờ khai tháng 1/2025 có chỉ tiêu 43 (lần đầu) là 15 triệu. Sau khi KKBS, chỉ tiêu 43 giảm xuống còn 5 triệu.
• → Khi kê khai bổ sung tháng 2/2025, chỉ tiêu 22 của tháng 2 vẫn phải lấy giá trị 15 triệu (từ lần kê khai đầu tiên của tháng 1/2025). Số VAT giảm 10 triệu (15 triệu – 5 triệu) sẽ được ghi vào chỉ tiêu 37 (điều chỉnh giảm số thuế GTGT được khấu trừ) của kỳ phát hiện (ví dụ: tháng 4/2025).

Nguyên tắc sử dụng chỉ tiêu 37 và 38

Nguyên tắc:

• Chỉ tiêu 37 (điều chỉnh giảm VAT được khấu trừ) và chỉ tiêu 38 (điều chỉnh tăng VAT được khấu trừ) chỉ áp dụng cho kỳ hiện tại (kỳ phát hiện ra sai sót).
• Khi kê khai bổ sung cho các kỳ trước, tuyệt đối không được ghi vào chỉ tiêu 37 và 38 trên tờ khai bổ sung.
• VÍ DỤ 2025: Bạn phát hiện thiếu kê khai một hóa đơn mua hàng lớn trong tháng 2/2025, dẫn đến tăng VAT khấu trừ thêm 5 triệu.
• → Chỉ tiêu 38 của kỳ hiện tại (tháng 4/2025) sẽ ghi tăng 5 triệu. Tuy nhiên, ở tờ khai bổ sung tháng 2/2025, bạn chỉ điều chỉnh các chỉ tiêu đầu vào liên quan (ví dụ: chỉ tiêu 23, 24, 25) mà không được ghi vào chỉ tiêu 38.

Đối chiếu sổ sách kế toán và tờ khai

Nguyên tắc: Kê khai bổ sung phải đi đôi với việc điều chỉnh sổ sách kế toán để đảm bảo tài khoản 133 (thuế GTGT được khấu trừ) và 33311 (thuế GTGT phải nộp) khớp với tờ khai thuế GTGT của từng kỳ.

• VÍ DỤ 2025: Kỳ phát hiện (tháng 4/2025) bạn ghi tăng VAT khấu trừ 8 triệu vào chỉ tiêu 38.
• → Kế toán cần ghi nhận bút toán điều chỉnh trong sổ sách của tháng 4/2025 để đảm bảo số dư tài khoản 133 tăng thêm 8 triệu và khớp đúng với chỉ tiêu 38 trên tờ khai.

Xác định thời điểm tính tiền chậm nộp

Nguyên tắc:

• Chỉ tính tiền chậm nộp trong trường hợp kê khai bổ sung làm tăng số thuế GTGT phải nộp.
• Kê khai bổ sung làm giảm số thuế GTGT phải nộp hoặc tăng/giảm VAT khấu trừ không tính tiền chậm nộp.
• VÍ DỤ 2025: Ngày 15/5/2025, bạn kê khai bổ sung tờ khai thuế tháng 3/2025, phát hiện VAT phải nộp tăng thêm 10 triệu.
• → Số tiền chậm nộp sẽ được tính từ ngày 21/4/2025 (hạn nộp thuế GTGT tháng 3) đến ngày 15/5/2025 (ngày nộp tiền và tờ khai bổ sung).

Xử lý khi hóa đơn đầu vào bị kê khai trùng lặp

Nguyên tắc: Khi phát hiện hóa đơn đầu vào đã bị kê khai trùng, kế toán phải điều chỉnh giảm số thuế GTGT khấu trừ tương ứng trên chỉ tiêu 37 tại kỳ hiện tại (kỳ phát hiện sai sót).

• VÍ DỤ 2025: Tháng 3/2025, bạn đã kê khai hóa đơn đầu vào với VAT 8 triệu đồng. Tháng 5/2025, bạn phát hiện hóa đơn này đã bị kê khai trùng.
• → Thực hiện điều chỉnh giảm VAT khấu trừ 8 triệu đồng trên chỉ tiêu 37 của kỳ hiện tại (tháng 5/2025).

Điều chỉnh hóa đơn đầu ra kê sai thuế suất

Nguyên tắc: Phát hiện kê sai thuế suất hóa đơn đầu ra (ví dụ: kê 10% thành 8% hoặc ngược lại). Kế toán phải thực hiện kê khai bổ sung tại kỳ hiện tại; điều chỉnh tăng/giảm VAT phải nộp theo thuế suất chính xác.

• VÍ DỤ 2025: Tháng 1/2025, doanh nghiệp xuất hóa đơn 100 triệu, đáng lẽ áp dụng thuế suất 10% (VAT 10 triệu) nhưng lại kê khai nhầm thành 8% (VAT 8 triệu). Đến ngày 20/4/2025, phát hiện sai sót.
• → Tại kỳ hiện tại (tháng 4/2025), thực hiện kê khai bổ sung, điều chỉnh tăng số VAT phải nộp 2 triệu đồng (10 triệu – 8 triệu) trên các chỉ tiêu liên quan đến đầu ra.

Sai sót khi áp dụng tỷ giá ngoại tệ

Nguyên tắc: Khi tính sai tỷ giá chuyển đổi ngoại tệ (Đầu vào/Đầu ra) dẫn đến kê khai sai doanh thu/chi phí và VAT. Phải điều chỉnh tăng/giảm tương ứng trên tờ khai bổ sung.

• VÍ DỤ 2025: Tháng 3/2025, doanh nghiệp nhập khẩu hàng hóa, VAT 10%. Tỷ giá kê khai là 24.500 VNĐ/USD thay vì tỷ giá chính xác 24.200 VNĐ/USD.
• → Kỳ hiện tại (tháng 4/2025), kê khai bổ sung để điều chỉnh giảm VAT đầu vào được khấu trừ do kê khai tỷ giá cao hơn thực tế.

Sai sót khi kê khai hàng hóa/dịch vụ không chịu thuế

Nguyên tắc: Hàng hóa, dịch vụ thuộc diện không chịu thuế GTGT nhưng bị kê nhầm vào danh mục chịu thuế. Cần điều chỉnh giảm VAT đầu ra hoặc loại bỏ khoản VAT không hợp lệ trong kỳ phát hiện.

• VÍ DỤ 2025: Doanh nghiệp xuất khẩu một sản phẩm thuộc diện không chịu thuế GTGT. Nhưng kế toán kê nhầm thuế suất 0% và ghi nhận VAT đầu ra 15 triệu.
• → Kỳ hiện tại, thực hiện KKBS để loại bỏ 15 triệu VAT đầu ra không hợp lệ này.

Sai sót trong kê khai VAT hàng hóa khuyến mãi

Nguyên tắc: Hàng hóa khuyến mãi theo đúng quy định không chịu thuế GTGT nhưng bị kê nhầm vào doanh thu chịu thuế. Bạn cần điều chỉnh giảm doanh thu chịu thuế và VAT đầu ra tại kỳ hiện tại.

• VÍ DỤ 2025: Tháng 2/2025, doanh nghiệp có chương trình khuyến mãi theo quy định (không tính thuế GTGT), nhưng kế toán kê nhầm vào doanh thu chịu thuế với VAT 5 triệu.
• → Kỳ hiện tại (tháng 4/2025), điều chỉnh giảm 5 triệu VAT đầu ra không hợp lệ.

Điều chỉnh do hàng hóa bị khách hàng trả lại

Nguyên tắc: Hàng hóa bị khách hàng trả lại, kế toán phải điều chỉnh giảm doanh thu. Cũng như VAT đầu ra đã kê khai trong kỳ hiện tại khi phát sinh việc trả lại.

• VÍ DỤ 2025: Tháng 3/2025, doanh nghiệp xuất hóa đơn cho khách hàng trị giá 100 triệu (VAT 10 triệu). Đến tháng 5/2025, khách hàng trả lại toàn bộ hàng hóa.
• → Kỳ hiện tại (tháng 5/2025), kê khai bổ sung giảm 10 triệu VAT đầu ra.

Kê khai hóa đơn đã hủy hoặc mất

Nguyên tắc: Hóa đơn đã bị hủy (do sai sót và đã lập biên bản hủy) hoặc bị mất theo đúng quy định nhưng vẫn bị kê khai nhầm. Bạn cần điều chỉnh loại bỏ hóa đơn này trên chỉ tiêu liên quan tại kỳ hiện tại.

• VÍ DỤ 2025: Hóa đơn GTGT đầu vào tháng 2/2025 đã hủy nhưng vẫn bị kê nhầm với VAT 2 triệu.
• → Kỳ hiện tại (tháng 4/2025), điều chỉnh giảm 2 triệu VAT đầu vào trên chỉ tiêu 37.

Kết luận

Kê khai bổ sung thuế GTGT là một kỹ năng không thể thiếu đối với mọi kế toán viên. Việc nắm vững nguyên tắc sử dụng Chỉ tiêu 37, 38 (chỉ dùng cho kỳ phát hiện) và quy tắc đối chiếu với Chỉ tiêu 22 là chìa khóa để xử lý sai sót một cách hợp lệ và chuyên nghiệp.