5 bước tính giá thành trong doanh nghiệp thương mại, sản xuất

Bài viết này sẽ hệ thống hóa quy trình 5 bước tính giá thành sản phẩm hoàn chỉnh, từ bước tập hợp chi phí ban đầu cho đến công thức tính cuối cùng. Nắm vững 5 bước này là chìa khóa để đảm bảo giá thành luôn chính xác, giúp bạn làm chủ số liệu kế toán sản xuất và đưa ra các quyết định quản trị hiệu quả nhất!

Tập hợp chi phí sản xuất

Ghi nhận đầy đủ 3 loại chi phí sản xuất:

• Nguyên vật liệu trực tiếp (TK 621)
• Nhân công trực tiếp (TK 622)
• Chi phí sản xuất chung (TK 627)

Lưu ý quan trọng:

• Hãy tách chi phí theo từng loại sản phẩm, đặc biệt là nguyên vật liệu.
• Ví dụ: Doanh nghiệp sản xuất 3 sản phẩm A, B, C.
  • Tổng chi phí NVL trực tiếp kỳ này: 200 triệu
  • Căn cứ vào định mức + số liệu thực tế, kế toán phân bổ:
    • A = 80 triệu
    • B = 70 triệu
    • C = 50 triệu
• Nếu tập hợp sai chi phí, giá thành chắc chắn sẽ lệch

Phân bổ chi phí

Mục tiêu là xác định chi phí dùng cho từng sản phẩm. Một số tiêu chí phân bổ thường dùng:

• Thời gian lao động (áp dụng cho chi phí nhân công)
• Giá trị nguyên vật liệu sử dụng
• Doanh thu hoặc số lượng sản xuất …. DN chọn tiêu chí nào tùy đặc thù, nhưng phải thống nhất xuyên suốt để đảm bảo số liệu nhất quán.

Nếu phân bổ đúng => phản ánh chính xác giá thành từng sản phẩm. Nếu phân bổ sai => sản phẩm này bị “đội giá”, sản phẩm kia lại “thiếu giá”.

Xác định số lượng sản phẩm hoàn thành & SPDD cuối kỳ

Dựa vào báo cáo của bộ phận sản xuất, bạn cần xác định:

• Số lượng sản phẩm hoàn thành trong kỳ.
• Số lượng sản phẩm dở dang cuối kỳ ở từng công đoạn.
• Số lượng thành phẩm tồn kho cuối kỳ.
• Số lượng thành phẩm NG trong kỳ

Đây là bước tách bạch, cái nào đã hoàn thành thì tính giá thành, cái nào còn dở dang thì để lại kỳ sau.

Đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ (Xác định số dư TK 154)

Đây là bước nhiều bạn dễ bỏ qua, nhưng cực kỳ quan trọng.

Nếu bỏ qua:

• Chi phí bị dồn hết vào kỳ hiện tại => giá thành “đội” bất thường.
• Kỳ sau chi phí hụt => giá thành thấp “ảo”.
• DN khó kiểm soát lãi/lỗ thật, dễ sai khi giải trình thuế.

Do đó, cần chọn phương pháp đánh giá phù hợp:

• Theo NVL chính
• Theo % chế biến
• Theo sản phẩm tương đương

Bản chất: bước này để xác định chi phí còn “nằm lại” trên dây chuyền chưa ra thành phẩm, và ghi nhận số dư TK 154 hợp lý.

Tính giá thành sản phẩm hoàn thành

Đây là “đích đến cuối cùng”, công thức thần chú:

Giá thành = CPDD đầu kỳ + CPSX phát sinh – CPDD cuối kỳ

Kết quả giúp:

• Xác định giá vốn (632) khi bán hàng.
• So sánh với giá bán để biết lãi/lỗ.
• Làm cơ sở cho việc kiểm soát chi phí và lập kế hoạch sản xuất kỳ sau.

Bạn đã sẵn sàng áp dụng 5 bước tính giá thành trong doanh nghiệp vào thực tế doanh nghiệp mình chưa? Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về phương pháp phân bổ chi phí (Bước 2) hoặc các phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang (Bước 4), hãy liên hệ Kế Toán Hà Nội để được hỗ trợ chuyên sâu.